ประวัติ พระธาตุม่อนศิลาดอยงู(เนื้อหาจากคัมภีร์ใบลาน)

ตามกาลกนานเล่าว่า "ดอยงู” มีชื่อเดิว่า “ม่อนศิลา” แต่เป็นป่าดงพงไพรที่หนาแน่นไปด้วยต้นไม้ใหญ่ น้อย หลายพันธ์ชนิด ในอดีตกาลสมัยที่พระพุทธเจ้าทรงพระนามว่า "โกนาคะมะโน"ได้เสด็จผ่านมาถึงที่นี้ และประทับอยู่ที่นี่เป็นเวลา 3 วัน และมีนกยูงทองตัวหนึ่งมาเต้นรำแพนกางปีกถวายเป็นพุทธบูชาแต่พระองค์ แล้วพลขอให้พระองค์ทรงแสดงพระธรรมเทศนา เพื่อโปรดสัตว์ทั้งหลาย โดยมีพยานาคราพร้อมด้วยบุตร เทพธิดาใหญ่น้อย และสรรพสัตว์ทั้งหลายมาร่วมฟัง พระธรรมเทศนา พระองค์จึงทรงเนรมิตถ้ำหลวงให้เป็นโพรงใหญ่ สําหรับเป็นที่อยู่อาศัยของหมีสัตว์ป่าเป็นต้นว่า เสือ สิงห์ กวางป่า และหมู่ฝูงวัวแดงใหญ่อาศัยอยู่  บรรดาสัตว์ทั้งหลายถึงเวลารุ่งเช้าต่างก็ออกไปหากินตามประสา พอตกเย็นก็กลับมาพักอาศัยอยู่ ในหลวงเป็นประจําทุกวัน

มีอยู่วันหนึ่ง ฝูงหมู่วัวแดงได้ออกไปหากินตามปกติ สถานที่หากินเป็นประจําที่ร้องวัวแดง ตอนขากลับ มีนายพรานป่าคนหนึ่งได้ทําห้างร้านเพื่อดักรอฝูงวัวแดง พอจ่าฝูงเห็นนายพรานจึงหยุดแล้วบอกสัญชาตญาณให้บริวารหยุด แล้วสอนบริกรรมคาถาให้ท่องจนขึ้นใจ เมื่อวัวแดงทุกตัวกล่าวคาถาจบ ลูกธนูของนายพรานที่ยิงออกไปจึงไม่ถูกฝูงวัวแดงแม้แต่ ตัวเดียว น่าอัศจรรย์มาก ไม่ถูกแม้แต่ต้นไม้ใหญ่-น้อยทั้งหลาย โดยลูกธนูวิ่งลัดเลาะเข้าป่าอีกหายไปเหมือนมีชีวิตจิตใจ

นายพรานเห็นเป็นเช่นนั้นก็โมโหโกรธ จึงถือด้ามธนูทุบกับก้อนหินใหญ่จนธนูแตกหักใช้การไม่ได้ ส่วนถึงสะพายที่ใส่ลูกธนู ได้นําไปเผาไฟทิ้งเสียจนหมด พอนายพรานให้สติขึ้นมาก็นั่งสงบสติอารมณ์สักพักใหญ่ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา นายพรานก็เลิกจาก อาชีพเป็นพรานป่า แล้วหันมานับถือพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง พร้อมด้วยพรหมวิหาร4. และถือ ศีล 5 ศีล  8 ตามลําดับ

พระพุทธเจ้าโปรดพระธรรมเทศนาจบแล้ว จึงยอดพระเกศา (เส้นผม) ไว้ให้พญานาคราชไว้บูชา พญานาคราชจึงนําเอาขวดยา พร้อมกับลูกอแก้วงามใส่รวมกับพระเกศาบรรจุไว้ในดอยลูกนี้ แล้วตั้งชื่อว่า “ม่อนศิลา”

พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ว่า พระธาตุม่อนศิลาดอยงูนี้พอถึงเวลาเดือน 8 เหนือขึ้น 15 ค่ำให้พร้อมใจกันฟังเทศน์ บําเพ็ญสมาธิ ภาวนา และสักการะบูชายังพระเกศาธาตุ เพื่อให้เกิดความเป็นบุญญาบารมี เป็นสิริมงคลแก่พุทธบริษัทโดยทั่วหน้า พร้อมทั้งให้ เทวนาจพุทธานุสสติ ธัมมานุสสติ สังฆานุสสติ และ อารัมมานานุสสติ ก็จักเป็นบุญเป็นกุศลอันหาที่สุดมิได้

นอกจากนั้น พระพุทธองค์ยังสอนให้ทุกคนละทั้งความชั่ว ทําแต่ความดี และทําจิตใจให้ผุดผ่องใส “ละชั่ว ทําดี จิตใส" ตรงสมบารมีเพื่อให้มีความเจริญก้าวหน้า และเป็นกําลังสําคัญในการส่งเสริมพระพุทธศาสนาให้วัฒนาสถาพสืบไป

ที่มา ป้ายประชาสัมพันธ์พระธาตุม่อนศิลา